فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱. مقدمه … …..۲
۱-۲. طرح مساله: ۳
۱-۳. سوألات تحقیق ۶
۱-۴. ضرورت و اهمیت ۶
۱-۵. اهداف تحقیق ۷
فصل دوم: ادبیات تحقیق
۲-۱. مقدمه ……………………. ۹
۲-۱-۱. بخش اول: ادبیات نظری ۹
۲-۱-۱-۱. مفهوم و نظریه های احساس شادمانی ۹
۲-۱-۱-۱-۲. فضای مفهومی شادمانی ۹
۲-۱-۱-۱-۳. مفاهیم اساسی مرتبط با شادمانی ….۱۲
۲-۱-۱-۱-۳-۱. شادی، کیفیت زندگی، رضایت از زندگی و SWB (خوشبختی ذهنی) ۱۲
۲-۱-۱-۱-۳-۲. شادمانی و افسردگی ۱۳
۲-۱-۱-۱-۳-۳. شادمانی و هیجان ۱۳
۲-۱-۱-۱-۳-۴. شادمانی و نشاط ۱۴
۲-۱-۱-۱-۴. زنان سرپرست خانوار: ( طردشدگی= افت کیفیت زندگی، افسردگی، استرس ) و کاهش شادمانی ۱۴
۲-۱-۱-۱-۵. نظریه های جامعه شناسی شادمانی ۱۵
۲-۱-۱-۱-۵-۱. نظریه برابری ۱۶
۲-۱-۱-۱-۵-۲. نظریه محرومیت نسبی ۱۷
۲-۱-۱-۱-۵-۳. نظریه خشنودی از تأمین نیازها ۱۷
۲-۱-۱-۱-۵-۴. نظریه همبستگی اجتماعی ۱۸
۲-۱-۱-۱-۵-۵. نظریه بیگانگی اجتماعی ۱۹
۲-۱-۱-۱-۵-۶. اگوست کنت ۱۹
۲-۱-۱-۱-۵-۷. امیل دورکیم ۲۰
۲-۱-۱-۱-۵-۸. جورج زیمل ۲۳
۲-۱-۱-۱-۵-۹. نظریه کنش متقابل پارسونز ۲۴
۲-۱-۱-۱-۵-۱۰. تورستین وبلن ۲۴
۲-۱-۱-۱-۵-۱۱. مرتون و دیدگاه نابسامانی اجتماعی ۲۵
۲-۱-۱-۱-۵-۱۲. آنتونی گیدنز ۲۶
۲-۱-۱-۱-۵-۱۳. هالر وهادلر ۲۷
۲-۱-۱-۱-۵-۱۴. نظریه نظام شخصیت چلبی ۲۸
۲-۱-۱-۱-۵-۱۵. نتیجه گیری از نظریات شادمانی ۳۱
۲-۱-۱-۲. مفهوم و نظریه های طرد اجتماعی و عوامل تأثیر گذار بر آن ۳۲
۲-۱-۱-۲-۱. تاریخچه و مفهوم طرد اجتماعی ۳۲
۲-۱-۱-۲-۱-۱. تاریخچه طرد اجتماعی ۳۲
۲-۱-۱-۲-۱-۱-۱.تاریخچه طرد اجتماعی در جامعه شناسی ۳۳
۲-۱-۱-۲-۱-۲. مفهوم شناسی طرد اجتماعی ۳۴
۲-۱-۱-۲-۱-۲-۱. نسبت طرد اجتماعی و فقر ۳۴
۲-۱-۱-۲-۱-۲-۲. نسبت محرومیت و طرد اجتماعی ۳۶
۲-۱-۱-۲-۱-۲-۳. نسبت سرمایه اجتماعی و طرد اجتماعی ۳۷
۲-۱-۱-۲-۱-۲-۳-۱. شباهت های دو مفهوم طرد و سرمایه ۳۸
۲-۱-۱-۲-۱-۲-۳-۲. تفاوتهای مفهومی طرد و سرمایه ۳۹
۲-۱-۱-۲-۱-۳. ارتباط مفهوم طرد اجتماعی با کیفیت زندگی و رضایت از زندگی ۴۰
۲-۱-۱-۲-۲. ماهیت طرد اجتماعی: ویژگی ها، اجزاء و مؤلفه ها ۴۱
۲-۱-۱-۲-۳. ابعاد، انواع و سطوح طرد ۴۲
۲-۱-۱-۲-۳-۱. ابعاد طرد اجتماعی ۴۲
دسترسی به منابع
۷۳
آموزش
۹۱
ارزیابی عملکرد
۸۴
جدول ۳- ۳ : نتیجه نهایی آزمون پایایی سوالات
۳-۷ روش گردآوری داده ها
مرحله گردآ وری داده ها آغاز فرآیندی است که طی آن محقق یافته های میدانی و کتابخانه ای را گردآوری
می کند و به روش استقرایی به طبقه بندی و سپس تجزیه و تحلیل آنها می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد و در نهایت پاسخ مسأله خود را به اتکای آنها می یابد، به عبارتی محقق به اتکای اطلاعات گردآوری شده واقعیت و حقیقت را آنطور که هست کشف می نماید. بنابراین اعتبار اطلاعات اهمیت بسیاری زیادی دارد، زیرا اطلاعات غیر معتبر مانع از کشف حقیقت و واقعیت می گردد و مسأله مورد نظر محقق به درستی معلوم نمی گردد. اطلا عات و داده های آماری یا در اسناد مختلف وجود دارند یا محقق آنها را از جامعه ثبت و جمع آوری می کند و در برخی اوقات آنها را می سازد. برای تهیه ادبیات موضوع در پژوهش حاضر با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانه ای شامل مقالات لاتین و فارسی، کتب، مجلات، و نیز استفاده از اینترنت، همچنین برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه بسته با بهره گرفتن از مقیاس استاندارد(روایی و پایایی) استفاده شد.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۳-۸ متغیرهای تحقیق
متغیر به ویژگی، صفت یا عاملی اطلاق می شود که بین افراد جامعه مشترک بوده، می تواند مقادیر کمی و ارزشهای متفاوتی داشته باشد . متغیرها انواع گوناگون دارند و بر اساس مبانی مختلف تقسیم بندی می گردند. متغیرها بر اساس رابطه به سه گروه متغیرهای مستقل، متغیرهای وابسته یا تابع و متغیرهای میانجی یا واسطه تقسیم می شوند.
متغیرهای مستقل نقش علت را بر عهده دارند و بر متغیرها ی دیگر تأثیر می گذارند، منشأ بروز پدیده ها می شوند و معمولاً تشخیص تأثیر متغیر مستقل و میزان آن از اهداف عمده تحقیق محسوب می شود . متغیرهای تابع یا وابسته تابع تغییرات متغیر مستقل هستند، یا در واقع معلول آنها به شمار می آیند (حافظ نیا، ۱۳۸۳)
۳-۹تجزیه و تحلیل آماری
در این پژوهش جهت بررسی داد ه های آماری از نر م افزار SPSSاستفاده شده است. دو نوع آمار توصیفی و استنباطی برای تحلیل داده ها استفاده شده است . در سطح توصیفی با بهره گرفتن از مشخصه های آماری نظیر فراوانی، درصد،به رسم نمودارها و تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد و در سطح استنباطی، از آلفای کرونباخ برای بررسی پایایی پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل یافته های مربوط به فرضیه های این پژوهش از رگرسیون استفاده شدده وبرای رتبه بندی عوامل روش topsisبکار برده شده است .
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل اطلاعات
۴-۱ مقدمه
دراین بخش داده های تحقیق با بهره گرفتن از روش های علمی مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد. هدف ازجمع آوری اطلاعات بدست آمده از سؤالات و طبقه بندی آنها، شناخت کامل متغیرها و روابط بین آنها است تا بتوان متناسب با اهداف پژوهش جمع بندی و نتیجه گیری نمود. تجزیه و تحلیل یافته ها در دو بخش انجام میشود. بخش اول داده های جمع آوری شده توصیف می شوند.
ابتدا آمار توصیفی جهت مرتب کردن اطلاعات استفاده شده است، بر این مبنا داده های حاصل از پژوهش در جداول مربوطه نشان داده می شود.
بخش دوم تحلیل داده ها مبتنی بر استنباط آماری صورت میگیرد. هدف آمار استنباطی عبارت است از نتیجه گیری پیرامون ویژگیهای جامعه ای که نمونه مورد مطالعه ازآن استخراج شده است. در این پژوهش ابتدا تجزیه و تحلیل توصیفی یافته ها و سپس تجزیه و تحلیل استنباطی یافته ها(آزمون سوالات پژوهشی) بررسی می شود. در بخش توصیف داده از فراوانی، درصد،به رسم نمودارها و تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد و در بخش استنباطی از رگرسیون و Topsis استفاده می شود.
۴-۲ توصیف داده های جمعیت شناختی
۴-۲-۱ جنسیت
براساس نتایج بدست آمده پرسشنامه دربین ۱۱۷ مرد و ۱۳ زن پخش شده است که برساس درصدهای بدست آمده ۹۰ درصد افرد مرد و ۱۳ درصد آنان زن هستند .
جنسیت
فروانی
درصد
فروانی خالص
فروانی تجمعی
مرد
۱۱۷
۹۰.۰
۹۰.۰
۹۰.۰
دى بود مرا در صف ارباب خرد جاى[۲۸۳] وز عشق تو امروز نه آنم چه توان کرد
از جور در اول به توام بود گمانى اکنون که یقین گشته گمانم چه توان کرد
ترک تن و جان بر من دلخسته گران نیست ترک تو ستمگر نتوانم چه توان کرد
دستى به عنان دیدهام امروز عزیزان کز دست برفته است عنانم چه توان کرد
رویى که از او کلبه غیر است گلستان آتش زده در خرمن جانم چه توان کرد
جا در دل من دارى و از تو خبرم نیست بر چشمه حیوان عطشانم چه توان کرد
گویند برو چاره درد دل خود کن من چاره این درد ندانم چه توان کرد
ناصح ز رخش دیده نیارم که ببندم از جمله صاحب نظرانم چه توان کرد
بر هیچ نبندد دل خود هیچ خردمند دلبسته آن موى میانم[۲۸۴] چه توان کرد
واعظ مفریب از سخن حور دلم را من عاشق این خوش پسرانم چه توان کرد[۲۸۵]
گفتى که فقیر آه و فغان بهر که دارى از بهر تو در آه و فغانم چه توان کرد
رخنه گر در سنگ خارا مىتواند تیر کرد ناله ما نیز خواهد در دلش تأثیر کرد
موسم پیرى حلاوت رفته بود از عمر ما[۲۸۶] عشق آن شیرین پسر باز این شکر در شیر کرد
نیست دام و دانهاى در کار صیاد مرا صید او شد تا نگاهى[۲۸۷] جانب نخجیر کرد
بستن مژگان نگردد سد راه گریهام سیل را خاشاک نتواند به پا زنجیر کرد
اى فلک نازم به این مهماننوازىهاى تو بر سر خوانت مرا غم خوردن از جان سیر کرد
راحت دنیا به جز غفلت ندارد حاصلى خواب مخمل را دل بیدار ما تعبیر کرد
اى که بر هم چیدهاى خشت طلا و نقره را تا بود ممکن دلى را مىتوان تعمیر کرد
گرچه باشد در سر انگشتش هنرهاى جهان خامه نتواند حدیث شوق را تحریر کرد
چون فقیر آنکس که در پاس نفس مشغول شد چون سلیمان مىتواند باد را تسخیر کرد
شب صحبتى به من دل آشفته ساز کرد از طره تو گفت و[۲۸۸] سخن را دراز کرد
ممنون دیدهام که چو نقش رخ تو بست بر من شب فراق در وصل باز کرد
زلف پرىوشان[۲۸۹] نشود دام راه من نازت مرا ز حسن بتان بىنیاز کرد
این امتیاز بس ز شهیدان مرا که یار قتل مرا حواله به شمشیر ناز کرد
چون دوزخى که راه به فردوس مىبرد دل تا به او نشست ز من احتراز کرد
بر رغم من نواخت به فرق رقیب تیغ بىقدرى من او را دشمن نواز کرد
جرأت نبود خوش نگهان را به خون من مژگان او درآمد و دستى دراز کرد
عاشق اسیر کعبه و پابند دیر نیست هر سو که دید جلوه جانان نماز کرد
زاهد تو چوب خشکى و مى شعله تر است باید ترا ز بادهکشان احتراز کرد
جانان خراج صبر مجو از دل فقیر چشم تو بر[۲۹۰] قلمرو ما ترکتاز کرد
دل آینه روى چو ماهى نتوان کرد گلخنکدهاى منظر شاهى نتوان کرد
آن غمزه کند با صف دلها تن تنها جنگى که به امداد سپاهى نتوان کرد
چون کاهربا گشتم و از خرمن وصلت فریاد که جذب پر کاهى نتوان کرد
خورشید تویى بر فلک دلبرى امروز کز دور به روى تو نگاهى نتوان کرد
حرف سر زلف تو به سالى نتوان گفت وصف گل روى تو به ماهى نتوان کرد
دلخونم و از بیم تو اشکى نتوان ریخت محزونم و در پیش تو آهى نتوان کرد
در کوى تو پامال چو نقش قدمم لیک از پاس وفا روى به راهى نتوان کرد
تاریکى شب غازه رخساره شمع است ترک چو من نامه سیاهى نتوان کرد
گفتم که گهى رحم توان کرد به حالم در[۲۹۱] قهر شد و گفت که گاهى نتوان کرد
گر عفو تو این است ثوابى نتوان جست ور قهر تو آن است گناهى نتوان کرد
تقدیر در آن عرصه که شمشیر برآهیخت از جوشن تدبیر پناهى نتوان کرد
در چشم فقیر است فلک عرصه تنگى از اطلس او ترک کلاهى نتوان کرد
آن شاهد زیبا خط شبرنگ برآورد فریاد که آیینه ما زنگ برآورد
خونابه فشانیم به رخساره کاهى ما را غم عشق تو به این رنگ برآورد
در قسمت ما بود پس از مردن فرهاد آن درد که آه از جگر سنگ برآورد
۶۱/۶
۱۴/۵
۶۶/۴
۵۷/۳
۹۹/۳
۰۳/۳
۱۷/۷
۶۰/۵
۳۰/۵
۰۳/۴
۵۱/۴
۳۷/۳
۲۳/۴-
۵۸/۲-
۶۰/۳-
۹۵/۱-
۲۶/۳-
۶۲/۱-
۶۰/۴-
۴۳/۳-
۹۹/۳-
۸۶/۲-
۶۶/۳-
۵۷/۲-
مقادیر بحرانی آماره Fتوسط نارایان (۲۰۰۵) و مقادیر بحرانی آماره t توسط پسران و همکاران (۲۰۰۱) تعیین شده است. K تعداد متغیرها در مدل ARDL است. نمایانگر آماره F مربوط به مدل با عرض از مبدأ غیرمقید و بدون روند میباشد، نمایانگر آماره F مربوط به عرض از مبدأ غیرمقید میباشد و روند مقید است و نمایانگر آمارهFمربوط به مدل با عرض از مبدأ و روند غیرمقید میباشد. به طور کلی در مدلی که بر اساس Ln Aنرمالیزه شده است، و ، آماره t جهت آزمون برابری صفر ضریب به ترتیب با روند غیر مقید و بدون روند میباشد.
در جدول (۴-۲-۵) نتایج آزمون کرانههاارائه شده است. آماره های به دست آمده از این آزمون با مقادیر بحرانی جداول (۴-۲-۴) مقایسه می شود. اگر آماره محاسباتی بزرگتر از مقدار بحرانی کرانه بالا باشد، میتوان بدون توجه به درجه همجمعی متغیرها (I(0)یا I(1)) فرض صفر مبنی بر عدم وجود رابطه همجمعی را رد نمود. اگر آماره آزمون پائینتر از مقدار بحرانی کرانه پائین قرار گیرد، فرض صفر را نمی توان رد نمود. نهایتاً اگر آماره آزمون بین کرانههای بالا و پائین قرار گیرد نتیجه آزمون نامشخص میباشد.
مشاهده می شود که برای هر دو مدل بهرهوری کل عوامل تولید بخش کشاورزی در سطر اول و دوم جدول، آماره بزرگتر از مقادیر بحرانی جدول (۴-۲-۴) میباشد. از این رو مقدار عددی این آماره در سطح معناداری ۱% نشان دهنده وجود رابطه همجمعی در هر دو مدل تحقیق میباشد. بر اساس آماره رابطه همجمعی برای هر دو مدل تحقیق در سطح معنیداری ۵% قابل رد نمی باشد. آماره مؤید وجود رابطه همجعی درسطح معناداری ۵% در مدل دوم می باشد، اما مطابق این آماره در مدل اول وجود رابطه همجمعی در سطح معنادارای ۱۰% قابل رد نمی باشد. همانگونه که مشاهده می شود آماره نیز در هر دو مدل بزرگتر از مقدار بحرانی جدول در سطح معناداری ۱% است و آماره بزرگتر از مقدار بحرانی جدول در سطح معناداری ۵% است. با توجه به نتایج مذکور میتوان گفت که نتایج آزمون کرانهها مؤید رابطه همجمعی در هر دو مدل تحقیق میباشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
جدول ۴-۲-۵ آزمون کرانهها جهت بررسی روابط همجمعی
هنگامی که مدت زمان تیمار با هیپوکلریت سدیم ۵/۲% به مدت ۱۵ دقیقه افزایش یافت، اگر چه میزان آلودگی به شدت کاهش یافت ولی بیش از ۷۶% ریزنمونهها از بین رفتند. در مورد تیمار ۵/۷ دقیقه هیپوکلریت سدیم، بیش از ۷۵% ریز نمونهها زنده ماندند و در ضمن بیشترین آلودگی نیز در همین تیمار مشاهده گردید.
در تحقیق شاهپیری و همکاران (۱۳۸۳) هیپوکلریت سدیم ۲/۴% به مدت ۱۰ دقیقه پیشنهاد شده بود در حالیکه با بهره گرفتن از این تیمار در پژوهش حاضر بیش از ۹۰% نمونهها از بین رفتند. بنابراین برای داشتن ریزنمونههای با حداقل آلودگی و حداکثر زندهمانی بهتر است از ضدعفونی با هیپوکلریت سدیم ۵/۲% استفاده شود و نوع رقم تاثیری در این زمان ندارد. نکته قابل توجه این است که حد بهینه ضدعفونی بسته به بافت نمونه، سن فیزیولوژیکی، میزان آلودگی و شرایط سلامت گیاه و محیطی که در آن قرار دارد فرق می کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۵-۲- آزمایش ۲: بررسی اثر ۲iP بر روی رشد و نمو گیاهچه:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون ۲iP بر روی رشد و نمو گیاهچه نشان داد که، تیمار یک یا محیط کشت فاقد هورمون ۲iP از لحاظ تمامی صفات اندازه گیری شده در این آزمایش بطور نسبی نسبت به سایر تیمارها (محیط کشت حاوی هورمون ۲iP) دارای برتری میباشد و نوع رقم تاثیری بر نتایج حاصل نداشت. حصول برتری نسبی محیط کشت فاقد هورمون ۲iP دلیلی برای عدم استفادهی این هورمون در مرحله بعد (مرحله بررسی اثر متقابل هورمونهای برتر بر روی رشد و نمو گیاهچههای حاصل از ریزنمونههای گرهای) گردید.
با توجه به اینکه هورمون ۲iP تاثیر مثبتی بر روی پرآوری ارقام مختلف گیاه سیبزمینی نداشت، همچنین با توجه به هزینه بالای تهیه این هورمون نسبت به دیگر هورمون هم خانواده خود (BAP)، که بر طبق آزمایشهای انجام شده تاثیرهای مثبتی بر روی پرآوری ارقام سیبزمینی داشت، استفاده از این هورمون برای افزایش ریزازدیادی در گیاه سیبزمینی پیشنهاد نمیگردد.
۵-۳- آزمایش ۳: بررسی اثر BAP بر روی رشد و نمو گیاهچه:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون BAP بر روی رشد و نمو ریزنمونههای گرهای نشان داد که، تیمار دوم (محیط کشت حاوی ۵/۰ میلیگرم در لیتر BAP) در مجموع از لحاظ تمامی صفات اندازه گیری شده نسبت به سایر محیطها حاوی غلظتهای متفاوت این هورمون و همچنین محیط کشت بدون هورمون دارای برتری میباشد و نوع رقم تاثیری بر آن نداشت که با نتایج حاصل از تحقیقات تاور و همکارانش (۱۹۸۵) تطابق داشت. در تحقیقی یوسف و همکارانش نیز محیط کشت مناسب برای رشد گیاهچه سیبزمینی رقم اسپونتا[۱۴۸] را محیط کشت حاوی ۵/۰ میلیگرم BAP بیان داشتند (یوسف[۱۴۹] و همکارانش، ۱۹۹۷).
برتری محیط کشت حاوی غلظت ۵/۰ میلیگرم در لیتر BAP دلیلی برای استفادهی این هورمون در مرحله بعد (مرحله بررسی اثر متقابل هورمونهای برتر بر روی رشد و نمو گیاهچههای حاصل از ریزنمونههای گرهای) گردید (شکل ۵-۲). علاوه بر محیط کشت حاوی غلظت ۵/۰ میلیگرم در لیتر BAP محیط کشتهای تیمار اول فاقد هورمون و محیط کشت تیمار سوم حاوی غلظت ۱ میلیگرم در لیتر BAP که در رتبه پایینتر قرار داشتند برای بررسی بیشتر و دقیقتر برای انجام آزمایشهای اثر متقابل بر روی گیاهچه انتخاب گردیدند. رقم ساوالان در غلظت ۵/۰ میلی گرم در لیتر BAP بهترین عملکرد ریزازیادی را در بین ارقام و غلظتهای مختلف دارا بود.
شکل ۵-۲) مقایسه رشد و نمو گیاهچه حاصل از ریزنمونههای گرهای رقم آگریا تحت تاثیر هورمون BAP. (A) فاقد هورمون. (B) غلظت mg.l-1 ۵/۰. © غلظت mg.l-1 ۱.
۵-۴- آزمایش ۴: بررسی اثر CCC بر روی رشد و نمو گیاهچه:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون CCC بر روی رشد و نمو ریزنمونههای گرهای نشان داد که، تیمارهای حاوی هورمون CCC از نظر تمامی صفات اندازه گیری شده در این آزمایش نسبت به محیط کشت فاقد هورمون برتری نداشته و این امر سبب حذف هورمون CCC از ورود به آزمایشهای مرحله اثرمتقابل گشت. نتایج حاصل با نتایج اطرشی و همکارانش (۱۳۸۹) تطابق داشت.
۵-۵- آزمایش ۵: بررسی اثر GA3 بر روی رشد و نمو گیاهچه:
نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر هورمون GA3 بر روی رشد و نمو ریزنمونههای گرهای نشان داد که، تیمار سوم (محیط کشت حاوی ۶/۰ میلیگرم در لیتر GA3) نسبت به سایر تیمارها عملکرد بهتر در رشد و نمو گیاهچههای حاصل از ریزنمونههای گرهای دارد (شکل ۵-۳).
برتری محیط کشت حاوی غلظت ۶/۰ میلیگرم در لیتر GA3 دلیلی برای استفادهی این هورمون در مرحله بعد (مرحله بررسی اثر متقابل هورمونهای برتر بر روی رشد و نمو گیاهچههای حاصل از ریزنمونههای گرهای) گردید. علاوه بر محیط کشت حاوی غلظت ۶/۰ میلیگرم در لیتر GA3 محیط کشت تیمار اول (فاقد هورمون) که در رتبه دوم برتری عملکرد قرار داشت برای بررسی بیشتر و دقیقتر برای انجام آزمایشهای اثر متقابل بر روی گیاهچه انتخاب گردید. تیمار پنجم غلظت سوم انتخابی برای آزمایشهای تاثیر متقابل هورمونها بر روی رشد گیاهچه بود. این انتخاب اگر چه تیمار چهارم عملکرد بهتری داشت به این دلیل انجام شد:
-
- هنگام ورود غلظتها به نرم افزار Design Expert برای طرح رویه پاسخ میبایست دو کران بالا و پایین نسبت به غلظت برتر را وارد نماییم بطوری که غلظت برتر درست در میانه قرار گیرد.
-
- الگوریتم این نرمافزار طوری طراحی شده که سایر غلظتهای موجود در رنج کران بالا و پایین را نیز در نظر میگیرد.
-
- با توجه به این که تیمار یک یا محیط کشت فاقد هورمون نسبت به تیمار چهار برتر میباشد این محیط انتخاب و متناسب با آن تیمار پنجم انتخاب گردید. حضور محیط کشت بدون هورمون سبب بررسی اثرهای متقابل بین دو هورمون نیز میشد.
شکل ۵-۳) مقایسه رشد و نمو گیاهچه حاصل از ریزنمونههای گرهای رقم ساوالان تحت تاثیر هورمون GA3. (A) فاقد هورمون. (B) غلظت mg.l-1 ۶/۰. © غلظت mg.l-1 ۲/۱.
۵-۶- آزمایش ۶: بررسی اثر Picoloram بر روی رشد و نمو گیاهچه:
تولید کالوس در همه غلظتهای هورمون Picoloram نشان میدهد که استفاده از این هورمون جهت کالوسزایی در گیاه سیبزمینی مطلوب میباشد اما هنگام استفاده از هورمون Picoloram باید توجه داشت که افزایش استفاده از این هورمون در محیط کشت جهت کالوسزایی بیشتر احتمال ایجاد تنوع سوماکلونال در بافت کالوس ایجادی را افزایش میدهد (شکل ۵-۱).
با توجه به نتایج سایر محققین شاهپیری و همکاران (۱۳۸۳) و رستمی و همکاران (۱۳۸۷) که به بررسی اثر غلظتهای مختلف ۲,۴-D بر روی کالوسزایی گیاه سیبزمینی پرداختند پیشنهاد میگردد که سایر محققین با طراحی آزمایشی به بررسی مقایسه ای اثر این دو هورمون بر روی کالوسزایی گیاه سیبزمینی پرداخته و مشخص نمایند که کدام یک از این دو هورمون به لحاظ کالوسزایی در گیاه سیبزمینی مطلوبتر میباشند. فاکتورهایی که میتوانند در این آزمایش مورد مورد بررسی قرار گیرند وزن تر و خشک کالوسها و سلامت آنها میباشند.
شکل ۵-۴) مقایسه کالوسزایی حاصل از ریزنمونههای گرهای در حضور غلظتهای گوناگون هورمون Picoloram. (A) غلظت mg.l-11. (B) غلظت mg.l-12. © غلظت mg.l-13. (D) غلظت mg.l-14. (E) غلظت mg.l-15. (F) غلظت mg.l-16.
۵-۷- آزمایش ۷: بررسی اثر NAA بر روی رشد و نمو گیاهچه:
یکی از فاکتورهای مهم در در انتخاب گیاهچه مطلوب وضعیت مناسب ریشه در گیاهچه میباشد که این مهم با بهره گرفتن از هورمونهای خانواده اکسین قابل حصول میباشد. هورمون NAA یکی از مهمترین هورمونهای خانواده اکسین میباشد که باعث افزایش تعداد و طول ریشه میگردد.
نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که حضور هورمون NAA در محیط سبب افزایش معنیدار تعداد و طول ریشه نسبت به محیط کشت فاقد این هورمون گردیده و نوع رقم تاثیر بر آن نداشت. با توجه به این که بین محیطهای کشت دارای غلظتهای مختلف هورمون NAA تیمارهای دوم و ششم به لحاظ تعداد و طول ریشه برتر میباشند و نظر به اینکه تیمار دوم از لحاظ سایر صفتهای اندازه گیری شده نسبت به تیمار ششم دارای برتری میباشد به عنوان غلظت برتر معرفی میگردد. همچنین به منظور امکان بررسی اثرهای متقابل بین دو هورمون در مرحله تاثیر متقابل محیط کشت فاقد هورمون نیز به عنوان تیمار دیگر انتخاب و برای رعایت تناسب کران بالا و پایین برای اجرای طرح رویه پاسخ در مرحله بعد به عنوان سومین غلظت مطلوب محیط کشت دارای غلظت هورمون ۰۶/۰ میلیگرم در لیتر NAA (تیمار سوم) انتخاب گردید.
شکل ۵-۵) مقایسه ریشهزایی ریزنمونههای گرهای بین محیط کشت فاقد هورمون و محیط کشتهای دارای هورمون NAA. از سمت راست به چپ به ترتیب محیط کشت فاقد هورمون، غلظت ۰۳/۰ میلیگرم NAA و غلظت ۰۶/۰ میلیگرم NAA.
۵-۸-آزمایش ۸: بررسی اثر متقابل هورمونهای برتر بر روی رشد و نمو گیاهچه:
با توجه به نتایج بهینهسازی تیمارهای آزمایش، محیط کشت مناسب برای تولید گیاهچه از ریزنمونههای گرهای برای رقم ساوالان محیط کشت MS همراه با غلظت ۱۹/۱ میلی گرم در لیتر GA3 و ۰۶/۰ میلیگرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۱)، برای رقم سانته محیط کشت MS همراه با غلظت ۲۰/۱ میلی گرم در لیتر GA3 و ۰۶/۰ میلیگرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۲)، برای رقم آگریا محیط کشت MS همراه با غلظت ۲۰/۱ میلی گرم در لیتر GA3 و ۰۶/۰ میلیگرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۳) و برای رقم مارکیز محیط کشت MS همراه با غلظت ۰۶/۰ میلیگرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۴) پیشنهاد میگردد.
نتایج حاصل از این آزمایش با نتایج تاور و همکارانش (۱۹۸۵) مطابقت نداشت. در آزمایش تاور و همکارانش استفاده از محیط کشت حاوی ۵/۰ میلیگرم در لیتر BAP، ۴/۰ میلیگرم در لیتر GA3 و ۰۱/۰ میلیگرم در لیتر NAA به عنوان محیط کشت بهینه برای تولید گیاهچه معرفی شده بود این در حالی است که در آزمایش انجام شده استفاده از سه هورمون داخل محیط کشت موجب گیج شدن گیاه و نداشتن رشد مطلوب آن گردید. همچنین تاور و همکارانش محیط کشت بهینه برای رشد گیاهچه سیبزمینی را محیط فوق معرفی نمودند در صورتی که در آزمایش انجام شده هر رقم برای رشد بهینه نیاز به محیط کشت جداگانه مخصوص به خود داشت.
هورمون BAP زمانی که به عنوان تنها هورمون مورد استفاده در آزمایش بکار گرفته می شود سبب افزایش رشد گیاهچه و شاخهزایی میگردد اما هنگامی که به صورت اثر متقابل با دیگر هورمونها از آن استفاده شد موجب کاهش در رشد گیاهچه گردید. اثرات متقابل هورمون GA3 و هورمون NAA سبب افزایش رشد و شاخهزایی در گیاهچه گردید. ریشهزایی در محیط حاوی هورمونهای NAA و GA3 نسبتا مطلوب ولی حضور هورمون BAP در محیط کشت مانع ریشهزایی شد (شکل ۵-۶ و ۵-۷).
مقایسه رشد گیاهچه در محیطهای بهینه شده بین ارقام مختلف نشان میدهد که رقم ساوالان با مطلوبیت ۸۱۳/۰ بیشترین رشد گیاهچه را در بین ارقام مختلف دارا میباشد. پس از رقم ساوالان ارقام آگریا با مطلوبیت ۶۸۳/۰، مارکیز با مطلوبیت ۵۶۸/۰ و در آخر رقم سانته با مطلوبیت ۵۲۲/۰ قرار دارند (شکل ۵-۸).
شکل ۵-۶) مقایسه رشد ریشه رقم آگریا. A: محیط کشت حاوی GA3 و NAA، B: محیط کشت حاوی BAP، GA3 و NAA، C: محیط کشت حاوی BAP و NAA، D: محیط کشت حاوی BAP و GA3.
شکل ۵-۷) مقایسه رشد گیاهچه رقم ساوالان. A: محیط کشت حاوی GA3 و NAA، B: محیط کشت حاوی BAP، GA3 و NAA، C: محیط کشت حاوی BAP و NAA، D: محیط کشت حاوی BAP و GA3.
شکل ۵-۸) مقایسه رشد و نمو گیاهچه ارقام مختلف سیبزمینی. A: رقم ساوالان، B: رقم سانته، C: رقم آگریا و D: رقم مارکیز.
نمودار۵-۱) نمودار بهینهسازی اثر متقابل هورمونها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم ساوالان
نمودار۵-۲) نمودار بهینهسازی اثر متقابل هورمونها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم سانته
نمودار۵-۳) نمودار بهینهسازی اثر متقابل هورمونها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم آگریا
نمودار۵-۴) نمودار بهینهسازی اثر متقابل هورمونها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم مارکیز
۵-۹- آزمایش ۹: بررسی اثر ۲iP بر روی تولید ریزغده:
از بین صفتهای اندازه گیری شده مرحله ریزغده مهمترین صفت جهت انتخاب محیط کشت برتر مربوط به تعداد ریزغده در هر گیاهچه میباشد و سایر صفتها در جایگاه بعدی اهمیت قرار میگیرند. نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر ۲iP بر روی تولید ریزغدههای حاصل از کشت گیاهچه نشان داد که محیط کشت فاقد هورمون ۲iP از نظر صفت تولید تعداد ریزغده در هر گیاهچه دارای برتری نسبی نسبت به محیطهای کشت دارای هورمون ۲iP بود و همچنین از نظر سایر صفات نیز تفاوت معنیداری با محیطهای کشت دارای هورمون ۲iP نداشت. بنابراین نتایج هورمون ۲iP هورمون مناسب برای ورود به مرحله تاثیر متقابل تشخیص داده نشد.